İbrahim Sanalp yazdı; ETKİNLİK

Köşe yazarımız İbrahim Sanalp makalesinde;

Etkinlik, etkin olma durumudur. Dini bilgiyle ve devlet-dünya bilgisiyle ayrı ayrı etkinlik yapılır. Dini bilgide dua, vaaz, hutbe, fetva: birer bilgi açıklaması olur. Devlet-dünya bilgisinde biyografi, bir bilgi açıklaması olur.

Belirli gün ve haftalar kutlamalarında, bilgi açıklaması, o günün özelliğine göre olur. Belirli gün ve haftalar, miladi takvime göre hazırlanır. Dini bayramlar, kandil geceleri ve diğer hicri takvim günleri, haftaları, ayları: Miladi takvim dikkate alınarak hazırlanan: Belirli gün ve haftalar içinde gösterilir.

Dini bilgiyle yapılan etkinliğe, ayin ya da tören denir. Devlet-dünya işleriyle yapılan etkinliğe, tören denir. Dini tören ve devlet töreni ibareleri de kullanılır. Dini bilgide, besmele çekilir, dua okunur, ilahi okunur. Devlet-dünya işleri bilgisinde, saygı duruşu yapılır, İstiklal Marşı, marş, şiir, biyografi okunur. Dini bilgiye göre tören ve devlet-dünya bilgisine göre tören ayrı ayrı yapılır.

Dante, İlahi Komedya isimli eserinde, din ve devleti, iki ayrı güneşe benzetir. İki ayrı güneş olan din ve devlet: toplumu aydınlatır. Din ve devlet, toplumun iki ayrı örgütlenmesi olur. Laiklik, din işleri ve devlet-dünya işleri ayrımına dayanır. Din işleri, dinin ibadet kurallarını içerir.

Milli Bayramlar, çalışma ve tatil günleri, fetih ve kurtuluş günleri, önemli günler: Belirli gün ve haftalar içinde yerini alır. Bu sıralama içindeki kutlamalar, devlet-dünya bilgisiyle yapılır.

Dini Bayramlar, Muharrem ayı, üç aylar: Hicri takvime ait günler ve aylar olur. Miladi takvime göre olan “Belirli gün ve haftalar” içinde yer alır. Dini bilginin ibadet kurallarına göre kutlama yapılır. Besmele çekilir, dua okunur.

Kutlu Doğum Haftası, nisan ayı içinde, Vakıflar Haftası, mayıs ayının ilk haftası, Camiler ve Din Görevlileri Haftası, ekim ayı içinde kutlanıyor. Bu üç kutlama, devlet-dünya bilgisiyle, miladi takvime göre yapılması gerekir.

Diyanet İşleri Başkanlığı, devlet örgütlenmesi içinde, sınırlı yetkiyle görev yapar. Dini bilginin ibadet kurallarıyla sınırlı görev yapar. İbadet kuralları içinde olmayan kutlamanın, dini bilgiyle yapılmaması gerekir. Devlet-dünya bilgisiyle yapılması gerekir. Dini törenin ve devlet-dünya töreninin ayrı ayrı yapılması gerekir.

Vakıflar Haftası, Vakıflar Müdürlüğü’ne bağlı kutlanıyor. Bu kutlamanın, devlet-dünya bilgisine göre kutlanması gerekir. Kutlamada, saygı duruşu yapılır ve İstiklal Marşı okunur. Günün önemini belirten konuşmalar yapılır. Kutlu Doğum Haftası ile Camiler ve Din Görevlileri Haftası kutlamalarının, Diyanet İşleri Başkanlığı dışında: bir devlet kurumuna bağlı kutlanması gerekir. Kutlamanın, devlet-dünya işleri bilgisine göre yapılması gerekir.

Atatürk, hem dini hem milli kahramandır. Laiklik 1937 yılında kabul edildi. Atatürk, kendi adına hutbe okutmadı. Hutbeyi, dini bilginin ibadet kuralları ve günün önemiyle sınırladı. Atatürk, laiklik kuralı kabul edilinceye kadar, dini ve milli kahraman olarak tanındı. Laiklik kuralı, kabul edildikten sonra, dini değerler, gelenek değerleri, milli değerler ayrımına göre kutlama yapmak gerekir. Dini değerler için, dini bilginin ibadet kurallarıyla tören düzenlenmesi gerekir. Milli değerler için, devlet-dünya bilgisiyle tören düzenlenmesi gerekir.

Din ve devlet, bir bütündür. Din işleri töreni ve devlet işleri töreni, bir bütündür. Dini bilginin ibadet kurallarına göre yapılan tören ve devlet-dünya bilgisine göre yapılan tören bir bütündür. Sıra takip ederek, ayrı ayrı tören yapılabilir.

Din ve devlet örgütlenmesini ayrı ayrı yapan ve din işleri ve devlet işlerini ayıran toplumların, sanayide ileri gittiği belirtilir.