Örencikliler: ‘Maden istemiyoruz’

Bin 38 rakımda, kent merkezlerinden çok uzakta dağların arasında bir köyde 2 yıldır madene karşı mücadele veriliyor. Köylüler, madenin bölgeye yarar değil zarar getireceğine inanıyor.

Kütahya’nın Simav ilçesine bağlı tipik bir dağ köyü Örencik. 2 yılı biraz aşan süredir altın-gümüş madenciliğine karşı mücadele etmeye başladı Örencikliler. Yalnızca Örencik’te değil civarda bulunan Avcılar, Balıköy, Dağardı gibi 10’dan fazla köyün tarım arazileri, meraları ve nitelikli orman alanları madenden doğrudan etkilenecek.

Zenit Madencilik’e verilen ÇED onayına karşı Kütahya İdare Mahkemesinde açılan davada bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verildi. 28 Şubat’ta bilirkişi heyeti keşif gezisi için köylere gitti. İtirazlar, tartışmalar derken saatlerce süren keşifin mutabakat metni tarafların imzalamasıyla sonlandı. Artık heyetin raporunu yazmasının ardından mahkemenin vereceği karar beklenecek. Şimdi Örencik köyünde bilirkişi incelemesi öncesinde köylülerin itirazlarını dinliyoruz.

‘Altın tabağa konup yenmiyor’

Bilirkişi öncesinde basın açıklamaları yapılıyor, yer köy meydanında bulunan köy kahvesinin önü. Köyün kadınları orada. “Yaşamak istiyoruz” diyorlar, oradan başka bir kadın mikronu alıyor eline ve “Altın tabağa konup yenmiyor” diyerek madenin açılmasını istemediğini belirtiyor. Hava soğuk mu soğuk! Yağmur, karla karışık yağıyor. Köy kahvesinde gürül gürül soba yanıyor. Etrafında daire şeklinde oturan insanlar. Duvarda bir harita: Kütahya’yı gösteriyor. Yüzde 91’i madenlere verilmiş, verilmek üzere ya da değerlendirme aşamasında. Sobanın yanında oturan köylü kadınlarla sohbet edelim mi diye soruyoruz, “edelim” diyorlar.

Köylü kadınların maden itirazı

Yaşları 60’ın üzerinde Örencik’te doğup büyümüş. Dağları, patikaları avucunun içi gibi biliyor kadınlar. Proje sahası içerisinde hayvanları otlattıklarını söylüyorlar. Madenin ruhsat alanı Örencik’e 250 metre mesafede. Hayata geçerse dinamitli patlatmalar, köyü yok edecek: “Taşınmak zorunda kalacağız” diyerek sitem ediyorlar, “biz bu saatten sonra nereye gidelim?” İsminin Hatice olduğunu söyleyen başka bir Örencikli ile konuşuyoruz. Kadınlar için günün sabah 06.00’da başladığını söylüyor. “Önce ahıra gidip hayvanlara bakarız” diyor ve devam ediyor: “Sonra dağa bırakırız hayvanları. Onlar bilirler burayı. Biz pek arkalarından gitmeyiz. Bizim arazilerimize el koydular. Aldattılar insanları, kamulaştırma dendi. İnsanlar korkutuldu. Devlet bize yer göstersin o zaman…”

‘Maden bize katma değer sağlamayacak’

Örencik köyünün Türkiye’nin pek çok köyünün aksine farklı bir özelliği var. Köyde yaşayan genç nüfusu topraklarını terk etmedi. Bunun nedenini de köyün gençlerinden Mustafa Akçakaya’dan dinliyoruz. “İnsanlar burada hayvancılıkla çok büyük paralar kazanıyorlar. Sezondan sezona 100 bin TL ve üzeri kazanç elde ediyoruz. Ormancılıkta yapıyoruz. Buradan da para kazanıyoruz. Maden bir katma değer sağlamayacak. Bizim onların yaratacağı istihdama ihtiyacımız yok, işimiz var. Bu yüzden madeni istemiyoruz.”

Akçakaya köyde kalma nedenlerini anlattıktan sonra, hakkaniyetli bir bilirkişi heyetinin Örencik’te madene izin vermeyeceğini söylüyor ve sonuna kadar mücadele edeceklerini belirtiyor.

Osman Çaklı