EYT Sorununu Çözmek Artık Hükümet’in Namus Borcudur!

Aralık ayı ile beraber emeklilikte yaşa takılanlar için yapılacak EYT düzenlemesi gündemdeki sıcaklığını giderek artırıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, TBMM’de EYT yasası başta olmak üzere önemli açıklamalarda bulundu. Bakan Bilgin, EYT düzenlemesinin en geniş kapsamlı haliyle yapılacağını açıklarken, asgari ücret, sözleşmeli personel düzenlemesi ve geçici işçi sorunu ile ilgili son durumu paylaştı. Yapılan açıklamanın doyurucu bir kısımda olmadığını belirten SGK Uzmanı Mali Müşavir Tugay Yıldızhan “Şuan Hükümet kanadında birbirinden farklı çözüm önerileri üretilmekte. Son kararı ise Cumhurbaşkanı sayın Erdoğan verecek.” dedi. Yıldızhan gündeme dair merak edilen EYT meselesi ile ilgili de;

EYT KAPSAMINDA KİMLER YER ALMAKTADIR:

Mevcut kanun kapsamında emeklilik işleminin yapılması için  3 şartın sağlanması gerekmektedir. bunlar 1-yaş 2- prim gün sayısı 3. sigortalılık süresi (bu süre  ilk sigortalı işe giriş tarihi ile emekliliğe başvuru tarihi arasındaki süredir.)  E.Y.T KAVRAMI  1999 yılında çıkartılan 4447 sayılı yasayla başladı. Türkiye’yi işsizlik sigortası fonu ile tanıştıran kanun ile emeklilik yaşı kademeli olarak artırıldı. Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal kararıyla kademeli geçiş süreci 2002 yılında çıkartılan ikinci yasayla çalışanların lehine biraz daha iyileştirilmiş olduğu değerlendirilse de yıllar içinde çok sayıda kişiyi mağdur ettiği anlaşılmıştır. şu an oluşturulan kamuoyu baskısı sonucu oluşan bu mağduriyetlerin giderilmesi yönünde yapılan çalışmadır. Ancak bu mağduriyetlerin giderilmesi ne şekilde olacağı netlik kazanmamıştır bu nedenle çözümün yeni mağduriyetler grubu oluşturabileceği endişesi dile getirilmektedir.

Yasa çıkmadan önce  yaş şartı aranmadan prim gün sayısı ve süre dikkate alınmaktaydı bu süre ve gün şartı  kadınlar için 20 yıl,  5000 gün,- erkeklerde 25 yıl 5000 gün  veya 15 yıl 3600 gün bayanlarda 50 yaş, erkeklerde   55 idi.

8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı bulunup prim gün sayısını tamamlamasına rağmen yaş şartına takıldığı için emekli olamayan çalışanları ifade eden kısaltmanın adıdır.

Bu bağlamda 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olup prim gün sayısını ve süresini  tamamlayıp yaş artışından dolayı emekli olamayanları kapsamaktadır.

Emekli maaş hesaplaması ; Mevcut uygulamada Aylık Bağlama oranları dikkate alınarak hesaplama yapılmaktadır. Bu oranlar sigortalılık dönemlerine, ödenen prim tutarlarına ve gün sayısına  göre değişkenlik göstermektedir.  Aylık Bağlama oranları alt sınırları şöyledir ;

E.Y.T Kapsamında olan Kişilerin maaş hesaplamalarında bir değişiklik yapılıp yapılmayacağı konusunda herhangi bir açıklama yapılmamıştır.

SGK Uzmanı : Ahmet Özkan ve Ali Tümtürk

EYT KAPSAMINDA YER ALAN KİŞİLERİN YASA ÇIKMASI HALİNDE MEVCUT DURUMLARINI TEKRAR DEĞERLENDİRMELERİ GEREKECEKTİR. HER EYT Lİ YASA YÜRÜRLÜĞÜ GİRDİĞİ TARİHTE EMEKLİ OLAMAYACAKTIR. YA GÜN SAYISI YETERLİ OLMAYACAKTIR YA DA SİGORTALILIK SÜRESİNİ TAMAMLAMIŞ OLACAKTIR.

SİGORTALI İŞE GİRİŞİ STAJ İLE GERÇEKLEŞENLERİN BU KAPSAMDA DEĞERLENDİRİLMEYECEĞİ BAKAN TARAFINDAN DAHA ÖNCEDEN AÇIKLANMIŞTI. MUHTEMELEN STAJ GİRİŞİ KABUL EDİLİRSE TOPLAM MAĞDUR SAYI  MEVCUT SAYININ EN AZ 2-3 KAT ARTMASI DEMEKTİR.

Bağ-kur ve Kamu çalışanları Kapsamında olanların E.YT  DEĞERLENDİRMESİ NE ŞEKİLDE ŞEKİLLENECEĞİNE DAİR HİÇBİR AÇIKLAMA YAPILMAMIŞTIR. Mevcut uygulamada sigortalılık Bağ-kur kaydından, kamuya girişinden önce ise;  sigortalık gün sayısı kadar bağ-kur girişini geri çekmektedir. Geri çekilmesi sonucu belirlenen tarihe göre emeklilik  işlemleri yürütülmektedir.

8 Eylül 1999 tarihinden bir gün sonra işe girişi olanları  E.Y.T Kapsamında değerlendirilmeyecektir.

EKSİK PRİMLERİ OLANLAR NE YAPACAK

Prim Gün sayısı eksik olanların 5510 sayılı kanunun 41. Maddesi kapsamında yer alan süreleri var ise borçlanma yaparak bu kapsamda geçen süre kadar borçlanabilecektir. Bu kapsamda süresi yoksa borçlanma yapılamamaktadır.

1. Askerlik Borçlanması:

Eksik primi olan erkek sigortalılar açısından askerlik borçlanması ile tamamlama imkânı bunlardan birisi. Erkekler askerde geçen tüm günlerini satın alarak emeklilik primlerine ekleyebiliyor. Bu durumda EYT için primi eksik olan bir sigortalı bu yolla prim gün sayısı kazanarak emeklilik hakkını elde edebilir. Askerlik sigortadan önce yapılmışsa borçlanılan gün kadar işe giriş tarihi de geri çekilerek ayrıca bir avantaj da kazanılabilir.

2. Doğum Borçlanması: Primi eksik olan kadın sigortalılar için ise doğum borçlanması imkanı bulunuyor. Mevcut kanunlarımızda İlk sigortaya giriş tarihinden sonra doğumu gerçekleşen 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı var. Her bir çocuk için 2 yıl yani 720 gün kazanılabiliyor Bu durumda üç çocuk borçlanan bir kadın sigortalı 2160 gün kazanarak eksik primini tamamlama imkanına kavuşabilir.
3. Bağkur’lu Sigortalılar İçin İhya İmkanı Yapılacak düzenlemede kapsam belirlenirken sigortalıların farklı kurumlarda sigortalı olarak çalışmış olmaları da göz önünde bulundurularak değerlendirme yapılacağı tabiidir. Bu durumda işyeri açmış ya da şirket ortağı olmuş ve eski tabirle Bağkur’ lu yeni tabirle 4B’li vatandaşlarımız borçlarını ödeyememiş olmaları nedeniyle borçlarını dondurma imkanından yararlanmışlarsa ve bugünlere ilişkin primlerini ödememişlerse bu günlere ilişkin silinen prim borçlarına ilişkin dondurulan günleri ihya sistemi ile yeniden kazanmaları mümkün. Geçmiş günlerini ihya etmek isteyenler güncel asgari ücret üzerinden ödeme yaparak günlerinin tamamını alıp primlerine ekleterek eksik günlerini tamamlayabilirler.
4. Hizmet Tespit Davası Açılması: Yeni çıkarılacak EYT Yasasında Primi eksik olan sigortalılar için bir başka imkan da hizmet tespit davası açılması. Geçmişte sigortası yapılmış ancak primi eksik ya da hiç yatırılmamış olanlar ya da sigortasız çalıştırılanlar geçmişe dönük hizmet tespit davası açarak bu günlerini tescil ettirebilir ve giriş tarihini geri çekebilirler.