İbrahim Sanalp yazdı; AMERİKAN İÇ SAVAŞI

Köşe yazarımız İbrahim Sanalp makalesinde;

Kitap adı: Amerikan İç Savaşı. Yazarı Karl Marks. Çeviren: Ferhat sarı. Sayfa sayısı: 151.

Çalkantılarla dolu 19. Yüzyılın en önemli olaylarından birisi, Amerikan İç Savaşı’dır. Marks, konunun işçi sınıfının uluslararası hareketi açısından tartışmasını yapmıştır. Güncel tarihsel olayların diyalektik materyalist bakış açısıyla ele alınmasının ipuçları belirtilir.

Köleci Güney eyaletleriyle ücretli emeğe dayalı Kuzey eyaletleri arasında gerçekleşen bir savaş yapıldı. Marks, gazete yazılarında, İç Savaş’ın ortaya çıkışını, gelişimini toplumsal, ekonomik ve politik bakımdan incelemeye tabi tuttu. Marks, köle ekonomisine dayanan Güney ile sanayileşmiş ücretli işçi ekonomisine dayanan Kuzey arasında devam eden mücadeleyi inceler.

Kapitalizm öncesi bir sömürü biçimi olan köleliğin çelişkili özüne dikkat çekilir. Kölelik, işçi sınıfının gelişimini olumsuz şekilde etkilemektedir.

Burjuva demokrasisi Cumhuriyetçi Parti’de temsil edilmektedir. Özgürlük Bildirisi yayınlanır. Köleler asker olarak kabul edilir. Anayasal savaştan devrimci savaş dönemine geçilir.

Fransa, mal sattığı ülke olması nedeniyle İç Savaş’tan etkilenir. İngiltere, mal sattığı ve pamuk aldığı ülke olması nedeniyle İç Savaş’tan etkilenir.

Cumhuriyetçi Parti’nin 1860 seçimlerinde sloganı, “özgür konuşma, özgür toprak, özgür emek, özgür insan” idi.

Köle grubu tarafından basit emekle verimli bir arazinin üzerinde tarım yapıldığı sürece kâr edilir. Toprağın verimliliğinden çok sermaye yatırımına, bilgiye ve emek gücüne bağlı olan yoğun tarım, köleliğin doğasına aykırıdır.

Demokrat Parti, köleliği savunuyordu. Cumhuriyetçi Parti, köleliğe karşıydı. Çeşitli eyaletlerde, üç yüz bin civarında köle sahibi vardı. Özgür insanlar köleliğe karşıydılar. Zamanla toplumda köle sahiplerinin etkisi azaldı.

“Gitmesine izin ver, o, senin öfkene değmez!” sözü düzenbazlık örneğidir. Güney ve Kuzey arasındaki mevcut mücadele, iki toplumsal sistem arasındaki: kölelik sistemiyle özgür emek sistemi arasındaki mücadeledir.

1845-1846 yıllarında patates kıtlığı oldu. Bir milyon İrlandalı açlıktan öldü. Bir milyon İrlandalı Amerika’ya göç etti.

Pamuk Güney eyaletler için bir gelir kaynağıdır. İngiltere için pamuk, hammaddedir. Patates İrlanda için bir gelir kaynağıdır. Kuzey eyaletleri sanayileşmiştir. Sanayileşmiş Kuzey eyaletleri iç savaşı kazandı.

1793 yılında bir Quaker olan Eli Whitney, pamuk tohumunu pamuk lifinden ayıran çırçır makinasını icat etti. El ile yapılan pamuk tohumunu pamuk lifinden ayırmak, sona erdi. Tarımda makine kullanıldı.

Dostların Dini Derneği: Quaker, mevcut Hıristiyan mezheplerine tepki olarak 17. Yüzyılda İngiltere’de ortaya çıktı. Quaker, kilise ve Kitab-ı Mukaddes’in değil, sadece “Kutsal Ruh” un otoritesini kabul eder. İnançları gereği, hangi gerekçeyle olursa olsun öldürmeyi ve savaşı reddeder.

Pamuk yetiştiriciliği, İngiliz pamuk endüstrisi ile el ele büyük bir ticari güce doğru hızla büyüdü. Sömürgelerdeki köleliği kaldırmak için İngiliz ulusu fedakârlıkta bulundu. Siyah köleler için köle sahiplerine para ödendi. Asya ve Afrika’da pamuk yetiştirmeye yönelik pek çok proje ortaya çıktı.

Pathos, Yunan mitolojisinde Afrodit ile Ares’in oğludur ve tutku tanrısının adıdır. Pathos kavramını Aristo retorik, Kant etik, Hegel estetik bağlamında kullanır. Hegel’e göre Pathos “tutku” demektir.

Güney ile ticari ve siyasi bağlantıları olan kesimlerin kışkırtmalarına rağmen: işçi sınıfı ve halkın müdahale karşıtı duruşu, İngiltere ile Amerika Birleşik Devletleri arasında, bir savaş yaşanmasını engelledi. Herkes köleliğin bu savaşın temeli, merkezi ve tepe noktası olduğunu biliyordu. İngiliz işçileri, İç Savaş’tan etkilendi. Köleliğe karşı olmayı sürdürdü.

Fabian, tedrici ve reformist yollardan demokratik sosyalizmin ilkelerini ilerletmeyi amaçlayan Britanyalı sosyalist harekettir.

Bonapartizm, güçlü ve merkezi bir devleti savunan asker ve bürokratların izlediği politikaları ifade eder. Bonapartizm, iktidarı emekçilerin alamadığı ama burjuvazinin de alamadığı, siyasal gücün bürokraside olduğu rejimin adıdır.

Sivillerin askerlere dönüşümü, zaman alır. Bu dönüşüm olur olmaz, insanların bireysel üstünlüklerine güvenilebilir. Askerleri eğitip savaşa göndermek gerekir. Kuzey, askerleri ve subayları eğitti. Disiplin sağlandı. Kuzey ordusunda Amerika’ya göç etmiş askeri tecrübeye sahip önemli miktarda insan vardı.

“Köleliğin Kaldırılması” slogan yapıldı. Kölelik kurumundan gönüllü olarak ve avantajlı sözleşme koşulları altında vazgeçme çağrısı yapıldı.

İç Savaş önce anayasal bir şekilde yürütüldü. Kongre, köle sahiplerine tazminat ödemek koşuluyla Columbia’da ve ulusal başkentte köleliği kaldırdı. Kölelik, Amerika Birleşik Devletleri’nin tüm topraklarında kaldırıldı. Köle ticaretinin kaldırılmasına ilişkin bir anlaşma İngiltere ile imzalandı.

İç görü ve ön görü sahibi olmak gerekir. Ön görü, ileriyi görebilme yeteneğidir. İç görü, yeni bilgi edinmek ve farkındalık kazanmayı belirtir.

Milyonlarca insanın pek çoğuna yıllarca, köleliğin Tanrı emri bir kurum olduğu vaaz edildi. Bu önyargılarla köleliğe karşı mücadele edildi. Dünyanın bütün vatandaşları için politik eşitlik istendi.

Her şeye rağmen dünya dönüyor. Her şeye rağmen dünyada özgürlük üstün geliyor. Bir fikir için mücadele edildiği söylenir. Bir fikir tarafından motive edildiği belirtilir.

Lincoln’ın Özgürlük Bildirgesi 22 Eylül 1862’de yayımlandı. 1 Ocak 1863’ten itibaren bütün siyah köleler özgür ilan edildi. Tüm siyahlara orduya ve donanmaya katılma hakkı verildi. Genel oy hakkı güçleri Lincoln’ı tepeye yerleştirdi. Yeni Dünya politik ve sosyal örgütlenmesi başarıldı.

Hegel bir zamanlar, gerçekte komedinin trajediden ve mizahi muhakemenin de tumturaklı akıl yürütmeden daha üstün olduğunu söyledi. Lincoln, bir halk insanı olarak onun mizahına sahipti.

İngilizler ve İrlandalılar Amerika’ya göç ediyorlardı. İngiliz göçmenler Amerika Birleşik Devletleri’nde yeni bir ev bulmuştu.

Lincoln dünyaya kendisinin yavaş ama sağlam, aşırı temkinli ilerleyen ama geri dönmeyen bir adam olduğunu öğretti. Topraklardan köleliği dışlama niyetiyle başlayıp en sonunda köleliğin Amerika Birleşik Devletleri topraklarından sökülmesine vardı. İngiliz işçi sınıfı, Kuzey’i destekledi.

1856 Paris Konferansı ile korsanlık yasaklandı.

Köleci İktidara Karşı Direniş ve Köleliğe Ölüm sloganları, seçimlerde kullanıldı. Toprak mücadelesi köle sahipleri ve özgür çiftçiler arasında oldu.

Hümanizm ve ilericilik yanlısı dostların güvenine layık olmaya çalışılır. İnsanlara eşit ve adil davranılır. Dünyanın her yerinde saygı ve iyilik görmek için çaba gösterilir. Uluslar sadece kendileri için değil, ama aynı zamanda insancıl ilişki ve örneklerle insanlığın refahını ve mutluluğunu artırmak için var olurlar.