İbrahim Sanalp yazdı; BİLGİ BÜTÜNLÜĞÜ

Köşe yazarımız İbrahim Sanalp yazısında;

Hümanizmde-insancılıkta, anlama ve duymada ilk aşama olarak: sanat yapıtları benimsenir. İnsan varlığının en somut anlatımı olan sanat yapıtları benimsenir. Sanat dalları içinde edebiyat: bu anlatımın, düşünce öğeleri en zengin olanıdır.

Bir ulusun, diğer ulusların edebiyatlarını: kendi dilinde, kendi düşüncesinde yinelemesi, bilgi zenginliği oluşturur. Zekâ ve anlama gücünü, o yapıtlar oranında arttırır. Canlandırma ve yeniden yaratma gerçekleşir. Çeviri etkinliği, kültürün gelişmesi için gerekli olur. Kültür, bilgi bütünlüğü demektir. Bir tane dünya kültürü vardır. Kültür, insanın ürettiği her şeydir. Kültür, ilkelden moderne doğru yükselen bir eğri çizer. Her toplum, bu eğri üzerinde yerini alır.

Edebiyatın, insanların içine işleyen ve sinen bir etkisi vardır. Kitaplığı zengin olan toplumlar, düşünce olarak da zengin olurlar. Tanzimat Edebiyatı ile imla kuralları, roman ve hikâye türleri, edebiyatımıza kazandırıldı. Edebiyat bilgisi, bilgi bütünlüğünün parçası olur.

Dini bilgi, düşünceyi ve davranışı: iyi ve kötü olarak ikiye ayırır. İyi ve kötü, birlikte öğrenilir. Roman türü, kurgulanmış bilgi içerir. Romanda, iyi ve kötü, ayrı tiplerde, birlikte anlatılır. Sözlü edebiyat, sadece bilgi verir. Olanları anlatır. Yazılı edebiyat, bilgi yanında hayalleri-geleceği de anlatır. Bir amaç, bir hedef belirtilir. Sözlü edebiyat ve yazılı edebiyat, bir bütün olur. Bilgi bütünlüğünün parçası olur.

Dini bilgi, bir dairenin çemberi üzerinde, bir noktadan başlar. Dairenin çemberi üzerinde, başladığı noktada biter. Dünya bilgisi, ok işareti yönünde artar. Dini bilgi, kutsal kitapların sayfaları arasından, ayetlerin çizdiği çerçeve içinden dünyaya bakar. Kıyas yapılır. Dünya bilgisi, beş duyuyla, doğrudan dünyaya bakar. Araştırma yapılır. Dini bilgi, inanarak öğrenilir. Dünya bilgisi, sorgulanarak öğrenilir. Dini bilgi ve dünya bilgisi, bilgi bütünlüğünü oluşturur.

Dekart, bilgiyi ikiye ayırır. Dekart, “Dini bilgiyle Allah’a ulaşırız. Dünya bilgisiyle de Allah’a ulaşırız.” diyor. Hegel, bilgiyi ikiye ayırır. Hegel, “İdealist bilgi ve materyalist bilgi: bilgi bütünlüğünü oluşturur.” diyor. Kant, bilgiyi ikiye ayırır. Kant, “Görünmeyenin bilgisi, numen olur. Görünenin bilgisi, fenomen olur. İki bilgi türünü de kategorilere ayırıp kullanırız.” diyor. Üç filozof da düşüncelerini, bilgi bütünlüğüne göre anlatmışlar.

Bilgi bütünlüğü, bilginin bütün türleriyle öğrenilmesi: toplumda bir uzlaşma olur. Toplumda uzlaşmayla alınan karar, toplum iradesi olur. Toplumda, çoğunluk-azınlık ayrımı sonucu alınan karar, çoğunluk iradesi olur. Toplumu, millet kabul edelim. Milletin bütünü, uzlaşarak karar alırsa: buna milli irade denir. Çoğunluk-azınlık ayrışması durumunda, alınan karar, çoğunluk iradesi olur.

Bütün, parçaları olandır. Bütünün parçaları vardır. Bütünün parçaları eşittir. Bütün kavramına göre yaşamak gerekir. Davranış bilgisine göre, insan hayatında bütünlük ve devamlılık ister.