İbrahim Sanalp yazdı; DİN BİLİM FELSEFE

Köşe yazarımız İbrahim Sanalp makalesinde;

Din, ilim-bilim, felsefe karşılaştırması, günümüzde: yeni bilgi oluşturulmasına katkı yapar. Din, geçmişten günümüze, bir dünya kurulmasına faydalı olmuştur. İlim-bilim, geçmişten günümüze, insanlığa faydalı olmuştur. Dinde ve ilimde-bilimde, dünyayla ilgili, insanla ilgili bilgiler vardır.

İlim ya da bilimin, topluma ve insana katkısı sınırlı olur. Alet ve makine yapmaya ve bunlarla üretim yapmaya katkı sağlanır. Burada, ürün esas olur. Bir de dünyaya bir bakış açısı olması durumu var. Felsefe bilgisi, dünyaya bir bakış açısı verir. Dünyaya bir bütün olarak bakar. İlim-bilim, kendi ilgi alanına bakar.

Geçmişte ülkemizde, elit-aydın etkinliği olarak felsefe öğrenilmiştir. Felsefeye günümüzde ilgi arttı. Felsefe kitaplarının basım ve satış sayısı arttı. Osmanlı Devleti’nde, üniversitede felsefe dersi okutulması, 1900 yılında başlar. Cumhuriyet kurulduktan sonra üniversitelerde, felsefe bölümleri açıldı. Öğretim üyesi yetiştirildi. Öğrenci sayısı arttı.

Felsefenin insanların kendilerine dokunan bir şey olduğunu, bütün meslek sahipleri fark etti. İlim-bilim, dünyayla ilgili bilgiler verir. Felsefe, toplumla, insanla ilgili kurallar koyar. Din, dünya ve insan hakkında bilgi verir. Doğa ilimleri-bilimleri, dünya ve insanla ilgili yeni bilgiler verdi. Bu yeni bilgiler, dini bilgilerle karşılaştırıldı. Dini bilgideki, yanlış bilgiler belirlendi. Dini bilgide, ahlak kuralları vardır. Günümüzde, dini bilginin topluma ve insana etkisi azaldı. Dinin siyaset üzerindeki etkisi de azaldı.

İslam âlemine felsefe, tercüme yoluyla geldi. Antik Yunan filozofların eserleri, Arapçaya çevrildi. Felsefe bilgisi öğrenildi. Felsefeciler yetişti.

İlimin-bilimin dili, olgularla ilgilidir. Felsefenin konusu, toplumun kurallarıyla ilgili olur. İnsanlar arası iletişim olan hukuk, felsefenin konusudur. Felsefe, toplum değerleriyle ilgilenir. Toplumda, insanlar arası sorunları, felsefe çözer. Doğanın deney bilgisi, topluma ve insana uygulanamaz. Sanat da toplumun ve insanın sorunlarını çözemez. Sanatçı, sanatıyla ilgili konuşmalı…

Elimizde konuşmak için felsefe var. Felsefenin tutum-düstur olarak uygulanması gerekir. Ürün olarak değil! Cumhuriyet, bir medeniyet parçası olarak felsefeye önem verdi. Dünya klasikleri tercüme edildi. Din ve ilim-bilim, sorun çözmede yeterli olmaz. Felsefe, sorun çözer.

Gelişmiş toplumlar kendi aralarında, felsefe diliyle konuşurlar. Din ve ilim-bilim yoluyla toplumlar arası konuşma, yeterli olmaz. Öncelikle, sorunların ve çözümlerin felsefe diliyle ifade edilmesi gerekir. Felsefe bilgisi, tanımlarla bilgi oluşturur.