İbrahim Sanalp yazdı; DÜNYAYA BAKIŞ

Köşe yazarımız İbrahim Sanalp makalesinde;

Dünya, üzerinde yaşam barındıran yerdir. Bakış, bakma eylemi ve biçimidir. Bakma biçimine, bakış açısı denir. Her bilgi türü, dünyaya bir bakış açısı olur. Aynı bilgi türüyle tartışma yapılır. Farklı bilgi türüyle tartışma yapılmaz. Bilgi bütünlüğünü ve bilgi türlerini dikkate alıp dünyaya bakmak gerekir.

Bilgi felsefesi, bilgi bütünlüğü olur. Altı bilgi türüne ayrılır. Günlük bilgi, teknik bilgi, dini bilgi, sanat bilgisi, bilimsel bilgi, felsefe bilgisi… Felsefe bilgisi, dünyaya bir bütün olarak bakar. Diğer beş bilgi türü, kendi alanlarına bakar. Dini bilgi, inanarak öğrenilir. Diğer beş bilgi türü, sorgulanıp öğrenilir.

Paradoks: kavram demektir. Kavram, içinde iki zıt düşünce barındırır. Paradoks-kavram, bir soyutlama içerir. Zıt iki düşünce, soyutlamayla bir bütünlük oluşturur. Laiklik ve sekülerizm, birer kavramdır. Zıt iki düşünce, birer bilgi türü olur. Zıt iki düşünce ya da bilgi türleri: dünyaya bir paradigma ya da bakış açısı olur.

Din işleri bilgisi ve devlet işleri bilgisi, zıt iki düşünce olarak, bir bütün oluşturur. Bütünün adına laiklik denir. Laiklik, zıt iki düşünce ya da zıt iki bilgi türünün bakış açılarıyla dünyaya bakmaktır. Din işleri bilgisi, inanarak öğrenilir. Devlet işleri bilgisi, sorgulanarak öğrenilir.

Sekülerizmde, din işleri bilgisi ve dünya işleri bilgisi ayrımı vardır. Zıt iki bilgi türü, bir bütün oluşturur. Bütünün adına sekülerizm denir. Bütün kavramı, soyutlama özelliği taşır.

Aristo mantığı, durgunluğu anlatır. Hegel mantığı, hareketi anlatır. Her iki mantık türünü de öğrenmek gerekir.

Sebze, meyve, insan kelimelerini: soyutlama özelliğine göre incelemek, örnek bilgi olur. Domates ve biber, bir bütün olur. Bütünün adına, sebze denir. Bütünün karşılığı olan sebze kelimesinin, doğada karşılığı yoktur. Elma ve armut, bir bütün olur. Bütünün adına, meyve denir. Meyve kelimesinin, doğada karşılığı yoktur. Kadın ve erkek, bir bütün olur. Bütünün adına, insan denir. İnsan kelimesinin, doğada karşılığı yoktur. Bütün kavramı, zihin yoluyla oluşturulan bilgi olur.

Soyutlamada, bütünden parçaya ya da parçadan bütüne gidilir. Parçadan parçaya gidilmez. Aristo mantığına göre, bütünden parçaya gidilerek ya da parçadan bütüne gidilerek bilgi üretilir. Hegel mantığına göre, tez ve antitez bilgisi oluşturulur. Tez ve antitez: sentezi oluşturur. Sentez, bütün özelliği taşır. Sentez, tez kabul edilir. Sonra antitez bilgi oluşturulur. Tez ve antitez: sentez olur. Bu işlem sürdürülür. Yeni bilgi üretilir.

Aristo mantığına göre, zıt iki kavram arasında, çelişki yoktur. Hegel mantığına göre, zıt iki kavram arasında, çelişki vardır. Çelişki, hareketi belirtir.

Dini bilgi ve dünya bilgisi, dünyaya birer bakış açısı olur. Dini bilgi, kadere inanmayı anlatır. Dünya bilgisi, dünya şartları içinde yaşamayı anlatır. Şartlar tamam olunca olay gerçekleşir. Sebep-sonuç düşünülür. Dini bilgide, her şeyden Allah sorumlu olur. Dünya bilgisinde, her şeyden içinde yaşanılan şartlar sorumlu olur.

İki bilgi türünün bakış açılarıyla dünyaya bakmak ve karar vermek gerekir. İnanmak ve sorgulamak bir bütün olur. Akıl hem inanmak hem sorgulamak için gerekir. Nakli bilgi, sorgulanmaz. Sorgulanan bilgi, akli bilgi olur.