Kıdem Tazminatı ve İhbar Tazminatı Nedir?

Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı hakkında bilgilendirmelerde bulundu.

Özgür Erdursun ‘’Ülkemizde şu anda asgari ücret 2943 liradır brüt olarak. Kıdem tazminatı hesabı brüt ücrete göre yapılır. Bir de tavanı vardır. Yani maaşınız kaç lira olursa onun brüt tutarını hep alamazsınız. En fazla 6730 liradır. Bir kişi asgari ücretle bir yıl boyunca çalışırsa kaç lira kıdem tazminatı alır? Kıdem tazminatında sadece binde 7.59 oranında damga vergisi kesintisi vardır. Bunun dışında kıdem tazminatından herhangi bir kesinti yapılmaz. Asgari ücretten 22.34 lira damga harcı kesilir, kalan tutar çalışana verilir. Bu rakamı da hesapladığımızda bir yıl karşılığında asgari ücretle çalışırsa tam bir yılını tamamlaması gerekir ki kıdem tazminatını hak etsin ve kıdem tazminatı için kendi arzusu ve isteği dışında işten çıkartılması ya da haklı bir sebeple kendisinin işten çıkması gerekiyor. 8 Eylül 1999 yılından önce sigortalı olanlar 15 yıl 3600 gün, evlenen kadınlar bir yıl içerisinde işten ayrıldığı zaman, askere gidenler yine kıdem tazminatlarını kendi istekleriyle alabilirler. Asgari ücretli bir yıllık bir çalışma karşılığında 2921.06 lira gibi bir kıdem tazminatı alabilir. Yani bir kişi asgari ücretle çalışıyorsa kaç yıl çalışmışsa 2921 ile çarptığında kaç lira kıdem tazminatı alacağını hesaplayabilir. Bir de ihbar tazminatı var. İhbar tazminatı hem işçinin ödeyeceği hem de işverenin de ödeyebileceği bir tazminat. Aslında ihbar tazminatı dediğimiz önceden bildirim yapılması gerekiyor. Çalışan işvereninden memnun değilse, işveren de çalışanından memnun değilse önceden çalışma süresine göre bildirim yapmak zorundadır. Bu bildirim süresi de çalışılan süreye göre değişir. Bir kişi altı aylık bir çalışması varsa ihbar süresini en az iki hafta, altı ay ile bir buçuk yıl arası çalışanlar dört hafta, bir buçuk yılla üç yıl çalışanlar altı hafta, üç yıldan daha fazla çalışma varsa sekiz haftalık ihbar süresinde karşılıklı bildirimlerin yapılması gerekiyor. Şayet 30 ve üzeri çalışanın bulunduğu bir işyerinde çalışıyorsanız sizi işten çıkartacak patron haklı bir nedeni de size açıklamak zorunda. Haklı bir nedeni yoksa siz işe iade davası da açabilirsiniz ama 30’un altında çalışan varsa işe iade davası açma şansınız yok. İhbar tazminatında gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi vardır. Gelir vergisi de 2747 lira üstünden yüzde 15, 412 lira gelir vergisi keser, bunu vergi dairesine öder. Bir de binde 7.59 damga vergisi keser. Yani toplamda siz bir yıl çalıştınız ve buna karşılık da 28 gün ihbar tazminatı hak ettiyseniz 2314 lira da size işveren ihbar tazminatı ödemek zorunda. Toplamda bir yıl çalışan bir kişi hem kıdem tazminatı hem de ihbar tazminatı 5235 lira alır. Ama çalışan kendisi haklı bir nedenle işi bırakıyorsa ihbar tazminatı alamaz.  Bu durumda da sadece 2921 lira kıdem tazminatı alabilir. Daha uzun sürelerde devreye ihbar tazminatı giriyor. Çünkü ihbar tazminatı sabit değil. 4 yıl asgari ücretle çalışan birisi binde 7.59, 88 lira vergi damgası olur. Bu düştükten sonra 11 bin 524 lira kıdem tazminatını alabilir. Bir de devreye ihbar tazminatı girecek. 4 yıllık süre için 8 haftalık ihbar tazminatını hak etmiş oluyor. Burada da yine gelir vergisi ve damga vergisi kesildikten sonra dört yıl çalışan birisine toplamda ihbar tazminatı olarak da 4628 lira para verilir. Kıdem ve ihbarı topladığımızda 4 yıl çalışan asgari ücretlinin eline geçecek para 16 bin 152 lira olur. Çalışanlar kıdem tazminatını en az asgari ücretin brütüne göre, en fazla da kıdem tazminatının tavanı olan 6730 liraya göre yapıyor. Fazla mesaileri katmıyoruz.’’ dedi.